جزئیات خبر

  
مدیریت امور حقوقی بورس اوراق بهادار تهران 1398
قانون تاسیس بورس اوراق بهادار مصوب اردیبهشت 1345
  

ارکان بازار سرمایه:

 1- شوراي عالی بورس
2- هیات پذیرش
3- سازمان کارگزاران بورس
4-هیات داوري
 
  

قانون بازار اوراق بهادار مصوب آذر ماه 1384

 

ارکان بازار اوراق بهادار

• شوراي عالی بورس و اوراق بهادار (بالاترین رکن بازار)
• سازمان بورس و اوراق بهادار

بورس‌ها:

شرکت بورس اوراق بهادار تهران(شرکت سهامی عام)
شرکت بورس کالاي ایران(شرکت سهامی عام)
شرکت فرابورس ایران (شرکت سهامی عام)
شرکت بورس انرژی (شرکت سهامی عام)
 

شوراي عالی بورس

• ترکیب اعضا و مدت فعالیت(ماده 3)
• وظایف (ماده 4)

- تصویب ابزارهاي مالی جدید
- صدور، تعلیق و لغو مجوز فعالیت: بورس‌ها، بازارهاي خارج از بورس، شرکت‌هاي سپرده‎گذاري مرکزي اوراق بهادار و تسویه وجوه و شرکت‌هاي تامین سرمایه
 

سازمان بورس

■ ترکیب اعضا و مدت فعالیت(ماده 6)
■ وظایف(ماده 7):
- ثبت و صدور مجوز عرضه عمومی اوراق بهادار و نظارت بر آن.
- درخواست صدور، تعلیق و لغو مجوز تاسیس بورس‌ها و سایر نهادهایی که تصویب آنها بر عهده شوراست.
- صدور، تعلیق و لغو مجوز تاسیس کانون‏ها و نهادهاي مالی - تصویب اساسنامه بورس‌ها، کانون‌ها و نهادهاي مالی
- اعلام تخلفات بازار اوراق بهادار که اعلام آنها طبق این قانون بر عهده سازمان است به مراجع ذي‌صلاح و پیگیري آن‌ها
- پیشنهاد به‎کارگیري ابزارهاي مالی جدید در بازار اوراق بهادار به شورا
- نظارت بر سرمایه‏گذاري اشخاص حقیقی و حقوقی خارجی در بورس
- تصویب سقف نرخ‌هاي خدمات و کارمزدهاي بـورس و سایر نهادهاي مالی موضوع این قانون 

تعریف انواع بازارها:

 ■ بازارهاي خارج از بورس: بازاري است در قالب شبکه ارتباط الکترونیک یا غیرالکترونیک که معاملات اوراق بهادار در آن بر پایه مذاکره صورت می‌گیرد.
■ بازار اولیه: بازاري است که اولین عرضه و پذیره نویسی اوراق بهادار جدیدالانتشار در آن انجام می‌شود و منابع حاصل از عرضه اوراق بهادار در اختیار ناشر قرار می‌گیرد.
■ بازار ثانویه: بازاري است که اوراق بهادار پس از عرضه اولیه، در آن مورد داد و ستد قرار می‌گیرد.
■ بازار مشتقه: بازاري است که در آن قراردادهاي آتی و اختیار معامله مبتنی بر اوراق بهادار یا کالا داد و ستد می‌شود.
■ اوراق بهادار: هر نوع ورقه یا مستندي است که متضمن حقوق مالی قابل نقل و انتقال براي مالک عین و یا منفعت آن باشد. شورا اوراق بهادار قابل معامله را تعیین و اعلام خواهد کرد.
 

دستورالعمل ثبت و عرضه عمومی اوراق بهادار

 تعاریف:

- متعهد پذیره نویس: هر شخصی که خرید اوراق بهادار پذیره نویسی نشده را ظرف مهلت مقرر تعهد و تضمین می‌کند.
- عامل: نهاد مالی، بانک، بیمه، موسسه مالی و اعتباري یا هر شخص حقوقی دیگر که عملیات اجرایی مربوط به پذیره نویسی اوراق بهادار و جمع آوري وجوه را از طرف ناشر به عهده می‌گیرد.
- شخص تابعه: هر واحد تجاري که تحت کنترل واحد تجاري دیگر باشد.
 

  اسناد و مدارك ثبت نزد سازمان:

ناشر موظف به ارایه مدارك زیر به صورت کامل و همزمان است:
- فرم تقاضاي ثبت، بیانیه ثبت، حسب مورد طرح اعلامیه پذیره نویسی اوراق بهادار، رسید واریز حق رسیدگی.

اهداف ثبت:

- حصول اطمینان از رعایت مقررات قانونی و مصوبات سازمان
- شفافیت اطلاعاتی
- به منزله تایید مزایا تضمین سودآوري و یا توصیه و سفارشی در مورد شرکت‌ها یا طرح‌هاي مرتبط با اوراق بهادار نیست. 
 

تکالیف و اختیارات سازمان:

1- انتشار اطلاعات به دست آمده در فرآیند ثبت اوراق بهادار، حداکثر ظرف مدت 15 روز.
2- الزام بورس‌ها، ناشران، کارگزاران، بازارگردانان، مشاوران سرمایه‌گذاري بـه انتشار اطلاعات جامع فعالیت بر اساس استانداردهاي حسابداري و حسابرسی ملی
3-توقف عرضه عمومی در صورت وجود اطلاعات خلاف واقع ناقص یا گمراه کننده در:
- بیانیه ثبت
- اعلامیه پذیره نویسی
 

تکالیف ناشر:

1. تهیه صورت‌هاي مالی طبق مقررات(م 42) 
2. مسوول جبران خسارت سرمایه‌گذاران در اثر ....(ماده 43)

 نکته: خسارت دیدگان(تبصره2) می توانند حداکثر ظرف یکسال به هیات مدیره بورس یا هیات داوري شکایت کنند.
 شرط: بیش از سه سال از عرضه عمومی نگذشته باشد.
 

   فعالیت کارگزاران:

- شروع به فعالیت: منوط به عضویت در کانون مربوط
 -فعالیت: موکول به پذیرش در هر بورس
- الزام به تهیه و تسلیم گزارش‌هاي لازم طبق دستورالعمل
مصوب سازمان
 

قانون

«توسعه ابزارها و نهادهاي مالی جدید»
مصوب 25/٠٩/1388 مجلس شورای اسلامی
 
 

صندوق‌هاي سرمایه‌گذاري

■ صندوق سرمایه‌گذاري: یک نهاد مالی مستقل و دارای مجوز از سازمان بورس و اوراق بهادار است که با استفاده از سرمایه افراد، اوراق بهادار را خرید و فروش می‌کند. به عبارت دیگر صندوق سرمایه‌گذاری یکی از روش‌های غیر مستقیم سرمایه‌گذاری در بورس است که با جمع کردن سرمایه‌های خرد سرمایه‌گذاران و با هدف کسب بازدهی به خرید و فروش اوراق بهادار و یا سایر دارایی‌های مالی می‌پردازد.
■ گواهی سرمایه‌گذاري: اوراق بهادار با فرمت‏های مشخص است که توسط صندوق سرمایه‌گذاري منتشر و در ازاي سرمایه‌گذاري اشخاص در صندوق با درج مشخصات صندوق و سرمایه‌گذار و مبلغ سرمایه‌گذاري به آنها ارایه می شود. مسوولیت سرمایه‌گذاران در این صندوق‌ها محدود به میزان مبلغ سرمایه‌گذاري آن‌ها است.
 
 

ثبت صندوق

سازمان ثبت اسناد و املاك کشور باید با مجوز سازمان، صندوق‌هاي سرمایه‌گذاري مشترك و سایر صندوق‌هایی را که به موجب مقررات قانون بازار اوراق بهادار جمهوري اسلامی ایران نهاد مالی محسوب می‌شوند، ثبت کند. این صندوق‌ها از تاریخ ثبت داراي شخصیت حقوقی هستند.
شرایط صندوق‌هاي سرمایه‌گذاري
■ مدت فعالیت این صندوق‌ها باید متناسب با نوع فعالیت صندوق در اساسنامه قید شود.
■ برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری کوچک حداقل سرمایه باید ۵ میلیارد ریال باشد.
   برای صندوق‌های سرمایه‌گذاری بزرگ حداقل سرمایه باید ۵۰ میلیارد ریال باشد.
■ متغیر یا ثابت بودن سرمایه و همچنین قابلیت و نحوه نقل و انتقال گواهی سرمایه‌گذاري صندوق‌ها از طریق صدور و ابطال و یا خرید و فروش باید در اساسنامه صندوق قید شود.
 

ضمانت اجراي تخلف کارگزاران  

1-ضمانت اجراي حقوقی
2- ضمانت اجراي انضباطی
3- ضمانت اجراي کیفري
 

ضمانت اجراي حقوقی

اختلافات: (مواد 36 و 37 )
اختلافات بین کارگزاران، بازارگردانان، کارگزار/معامله‌گران، مشاوران سرمایه‌گذاري، ناشران، سرمایه‌گذاران، و سایر اشخاص ذيربط ناشی از فعالیت حرفه اي آن‌ها در صورت عدم سازش در کانون‌ها توسط هیات داوري رسیدگی می‌شود.
 

ترکیب هیات داوري

هیات داوري متشکل از سه عضو می‌باشد که یک عضو توسط رییس قوه قضاییه از بین قضات باتجربه و دو عضو از بین صاحب نظران در زمینه‌هاي اقتصادي و مالی به پیشنهاد سازمان و تایید شورا به اختلافات رسیدگی می‌کند. رییس قوه قضاییه و سازمان با تایید شورا علاوه بر نماینده اصلی خود هریک عضو علی البدلی تعیین و معرفی می‌کند تا در صورت غیبت عضو اصلی مربوط در هیات داوري شرکت کند. شرایط عضو علی‌البدل همانند عضو اصلی است.
 

ضمانت اجراي آراي هیات داوري

آراي صادر شده از سوي هیات داوري قطعی و لازم‌الاجراست و اجراي آن به عهده اداره‌ها و دوایر اجراي ثبت اسناد و املاك است.
 

رسیدگی به موضوع عدم پرداخت سود

در صورتی که اوراق بهادار پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار یا بازار خارج از بورس و یا اوراق بهادار مبتنی بر کالا که در بورس کالا پذیرفته می‌شود متضمن سود مصوب سررسید شده یا تضمین شده باشد باید به موقع و در چهارچوب مقررات توزیع و پرداخت شود. در صورت خودداري ناشران و شکایت صاحبان اوراق بهادار یا سازمان موضوع در هیات داوري قانون بازار طرح و آرا صادره در اینخصوص از طریق اجراي احکام دادگاه‌ها قابل اجرا است.
 

مدارك لازم جهت طرح دعوي در هیات داوري

■ تکمیل فرم شکایت
■ گواهینامه نقل و انتقال سهام که مبین تعداد سهام سازمان در تاریخ برگزاري مجمع باشد (تصدیق شده در دو نسخه).
■ مصوبه مجمع عمومی درخصوص تقسیم سود (تصدیق شده در دو نسخه).
■ مدارك مثبت سمت خواهان (اصل و کپی اساسنامه سازمان، آخرین تغییرات اساسنامه و صاحبان امضاي مجاز جهت طرح دعوي) 
■ واریز هزینه داوري و ارایه اصل فیش
 

ضمانت اجراي انضباطی

تخلفات: 

1- ماده 35 ق.ب
- تخلفات انضباطی تعداد اشخاص محدود مقرر در قانون
- رسیدگی بدوي: هیات مدیره بورس
- رسیدگی تجدید نظر: سازمان ظرف یک ماه از تاریخ ابلاغ
- دستورالعمل رسیدگی به تخلفات اشخاص موضوع ماده 35 قانون بازار اوراق بهادار ج.ا.ا
 

 مراجع رسیدگی به تخلفات

1 - کمیته رسیدگی به تخلفات
2 - هیات مدیره بورس مربوط
3 - هیات رسیدگی به تخلفات
4 - هیات مدیره سازمان
 

کمیته رسیدگی به تخلفات

صلاحیت: به منظور تکمیل تحقیقات مقدماتی رسیدگی بدوي انجام سایر اقدامات مربوط به تکمیل پرونده تخلفاتی و صدور راي پیشنهادي تشکیل می شود تا در هیات مدیره بورس مربوط یا هیات مدیره سازمان تصمیم مقتضی اتخاذ شود. 
اعضاي کمیته: نماینده ثابت سازمان نماینده ثابت بورس مربوط و حسب مورد نماینده واحد گزارش دهنده در سازمان بورس یا کانون مربوطه .
 

هیات رسیدگی به تخلفات

صلاحیت: مرجع تجدید نظر آرا صادره از سوي هیات مدیره بورس‌ها است. این هیات مرکب از سه عضو است که توسط هیات مدیره سازمان تعیین می‌شود. آرا هیات رسیدگی به تخلفات پس از تایید هیات مدیره سازمان قطعی است.
 

جریمه نقدي متخلفین

ناشران اوراق بهادار نهادهاي مالی و تشکل‌هاي خودانتظام و نیز اشخاصی که به عنوان مدیران آنها انتخاب می‌شوند در صورت نقض قوانین و مقررات مربوط به فعالیت هر یک از آنها متخلف محسوب شده و سازمان علاوه بر اقدامات انضباطی نسبت به اخذ جریمه نقدي از متخلفین از ده میلیون ریال تا یک میلیارد ریال اقدام و به حساب خزانه واریز کند. 
 
■ آیین نامه مربوط به تعیین میزان جرایم نقدي متناسب با عمل ارتکابی به پیشنهاد مشترك وزارتخانه‌هاي امور اقتصادي و دارایی و دادگستري تهیه و به تصویب هیات وزیران می‌رسد.
■ مبالغ جزاي نقدي هر سه سال یک بار متناسب با رشد شاخص بهاي کالاها و خدمات مصرفی که توسط بانک مرکزي به طور رسمی اعلام می‌شود با پیشنهاد شوراي عالی بورس و تصویب هیات وزیران تعدیل می‌شود. همچنین آرای صادره درخصوص جریمه‌ها لازمالاجرا بوده و از طریق دوایر اجراي ثبت و اجراي احکام دادگاه‌ها قابل وصول است.
 

صلاحیت حرفه اي مدیران

■ طبق مفاد ماده ۱۳ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید به منظور تسهیل اجرای سیاست‌های کلی اصل ۴۴ آیین نامه ماده ۱۳ این قانون مصوب هیات وزیران و ضوابط مربوطه اعضای هیات مدیره و مدیران عامل شرکت‌های بورسی و فرابورسی باید صلاحیت حرفه‌ای تصدی سمت مربوطه را داشته باشند.
■ مدیران نهادهاي مالی ناشران اوراق بهادار و تشکل‌هاي خودانتظام شامل اعضاي هیات مدیره و مدیرعامل باید  فاقد محکومیت قطعی کیفري موثر بوده و از صلاحیت حرفه‌اي لازم برخوردار باشند.
■ در صورت فقدان یا سلب صلاحیت حرفه‌اي نامبردگان مرجع انتخاب کننده موظف است از انتخاب آنان به سمت‌هاي یاد شده خودداري کرده و یا مدیران انتخاب شده را از آن سمت برکنار کند. 
■ همچنین طبق مفاد بند الف و ب ماده ۲ آیین نامه ماده ۱۳ قانون توسعه ابزارها و نهادهای مالی جدید شرایط اعضای هیات مدیره ناشران اوراق بهادار داشتن حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی مرتبط با موضوع فعالیت ناشر و داشتن پنج سال سابقه کار مفید و مرتبط با موضوع فعالیت شرایط مدیرعامل ناشران اوراق بهادار داشتن حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی مرتبط با موضوع فعالیت و مدارک قابل قبول دال بر آشنایی با مبانی مدیریت، اقتصاد، حسابداری و قوانین و مقررات مرتبط و داشتن حداقل ۵ سال سابقه کار مفید و مرتبط با موضوع فعالیت ناشر است.