مبانی سرمایه گذاری در بورس

مبانی سرمایه گذاری در بورس

محیط سرمایه گذاری
انبوهی از محصولات مالی (سهام، اسناد خزانه اسلامی، واحدهای صندوق سرمایه گذاری مشترک)، نهادهای مالی (بورس، فرابورس، شرکت‌های کارگزاری،  شرکت‌های سرمایه گذاری، شرکت‌های مشاور سرمایه گذاری و ....)، قوانین و مقررات، بازارهای مالی و فعالان بازار (هجرها، بورس بازاران و آربیتراژگران) است.
- ذات محیط سرمایه گذاری چگونه است؟ قبول پذیرش ریسک بیشتر برای کسب سود بیشتر است.

داریی‌های واقعی در مقابل دارایی ‌های مالی

ظرفیت تولید کالا و خدمات به حجم و کارکرد دارایی‌های واقعی جامعه بستگی دارد. میزان ثروت جامعه را دارایی‌های واقعی تشکیل می‌دهند. مثل زمین، ماشین آلات و کارخانجات.
انتقال سرمایه به بنگاه های تولیدی و گردآوری میزان متنابعی از پول و انجام سرمایه گذاری جذاب در دارایی‌های واقعی از طریق انتشار دارایی‌های مالی امکان پذیر است.

پاسخ محیط مالی به تقاضای مشتریان واسطه‌گری مالی
 

شرکت‌های سرمایه گذاری:

نوعی واسطه های مالی هستند که فروش سهام به عامه مردم صورت می‌گیرد و سرمایه گذاری وجوه بدست آمده در سبد متنوعی از اوراق بهادار است که قابلیت معامله سهام آن ها در بازارهای مالی وجود دارد.

 

صندوق های سرمایه گذاری مشترک:

  • مردمی ترین نهاد متصل کننده عموم مردم به بازارهای اوراق بهادار است.
  • کارکرد اصلی آن: مدیریت تخصصی سرمایه گذاری در اوراق بهادار است.
  • فروش واحدهای سرمایه گذاری به مردم است که سرمایه گذاری وجوه گردآوری شده در انواع اوراق بهادار شامل می‌شود.
  • دارای سرمایه شناور است.
 

واسطه گری مالی:

وجه تمایز صندوق های سرمایه گذاری مشترک با شرکت‌های سرمایه گذاری:

  • مراجعه سهامداران شرکت های سرمایه گذاری برای فروش سهام خریداری شده از طریق بازارهای مالی است.
  • مراجعه دارندگان واحدهای سرمایه گذاری صندوق های سرمایه گذاری مشترک برای ابطال واحدهای خود صندوق صورت می‌گیرد.
 

فرآیند سرمایه گذاری

تصمیم گیری در مورد انتخاب نوع اوراق بهادار میزان و زمان انجام سرمایه گذاری است.

پنج گام تصمیم گیری در فرآیند سرمایه گذاری:
  1. تدوین خط مشی سرمایه گذاری
  2. تحلیل اوراق بهادار
  3. تشکیل سبد سرمایه گذاری
  4. تجدید نظر در سبد سرمایه گذاری
  5. ارزیابی عملکرد سبد سرمایه گذاری
 

تدوین خط مشی سرمایه گذاری:

  • تعیین هدف‌های سرمایه گذار و میزان ثروت قابل سرمایه گذاری است.
  • هدف سرمایه گذار این است که کسب سود زیاد با علم به اینکه شانس زیاد وقوع زیان نیز نسبتا زیاد است.
  • شناسایی دارایی‌های مختلف مالیاتی که باید در سبد سرمایه گذاری قرار بگیرد بر اساس هدف‌های سرمایه گذاری، مبلغ سرمایه گذاری و وضعیت مالیاتی سرمایه گذار است.
  • شالوده سرمایه گذاری
  • تحلیل اوراق بهادار
  • ارزیابی ورقه بهاداری خاص یا گروهی از اوراق بهادار شامل می‌شود.
  • شناسایی اوراق بهاداری که قیمت بازار آن دارای تفاوت با قیمت ذاتی دارد.

 
روشهای تحلیل اوراق بهادار:
  • تحلیل فنی (تکنیکال)
  • تحلیل بنیادی
 

تحلیل فنی(تکنیکال):

ابزار یا روشی است که برای پیش‌بینی حرکت احتمالی قیمت آتی یک اوراق بهادار مانند یک سهم یا ارز بر اساس داده‌های بازار استفاده می‌شود. تئوری پشت اعتبار تحلیل تکنیکال این است که اقدامات جمعی مانند خرید و فروش همه شرکت‌کنندگان در بازار به طور دقیق همه اطلاعات مربوط به اوراق بهادار معامله شده را منعکس می‌کند و بنابراین به طور مداوم ارزش بازار منصفانه را به اوراق بهادار اختصاص می‌دهد.
-همچنین بررسی روند قیمت ها در گذشته است.
-مطالعه قیمت های بازار سهام به منظور پیش بینی تغییرات آتی قیمت ها شامل می‌شود.
-فرض بر این است که تکرار روندها و الگوها در آینده نیز صورت می‌گیرد.

 
تحلیل بنیادی:
تحلیل بنیادی یا به اصطلاح تحلیل فاندامنتال یکی از روش های تحلیل بورس است که به کمک آن سرمایه گذاران می توانند وضعیت یک شرکت را بررسی کرده و ارزش واقعی سهام آن را محاسبه کنند و سپس با تشخیص ارزش واقعی و قیمت فعلی سهام شرکت نسبت به خرید یا فروش آن تصمیم گیری کند.
-ارزش ذاتی هر دارایی برابر با ارزش فعلی جریان های نقدی مورد انتظار آن است.
-تحلیل گر بنیادی (بنیادگرا): زمان و میزان جریان‌های نقدی مورد انتظار را پیش بینی می‌کند که باعث بدست آوردن ارزش فعلی آن با نرخ تنزیل مناسب است.
-مقایسه ارزش واقعی سهم با قیمت جاری بازار آن است.
  • سهمی که ارزش واقعی برآوردی آن کمتر از قیمت جاری بازار باشد بیشتر از قیمت واقعی داد و ستد می‌شود.
  • سهمی که ارزش واقعی برآوردی آن بیشتر از قیمت جاری بازار باشد کمتر از قیمت واقعی داد و ستد می‌شود.
-همچینین تحلیل گران بنیادی به این مساله اعتقاد دارند که تصحیح قیمت گذاری نادرست توسط بازار در آینده نزدیک صورت می‌گیرد.
 
 تشکیل سبد سرمایه گذاری(ایجاد پرتفوی)   
شناسایی دارایی‌های خاص برای سرمایه گذاری و تعیین مبلغ سرمایه گذاری برای هر یک از دارایی‌های شناسایی شده است.
  1. انتخاب اوراق بهادار، تحلیل موشکافانه اوراق بهادار و تمرکز بر پیش بینی تغییرات قیمت آن ها در کوتاه مدت.
  2. زمان بندی، پیش بینی کلان، پیش بینی تغییرات قیمت سهام عادی نسبت به اوراق بهادار با درآمد ثابت است.
  3. تنوع بخشی، ایجاد سبد سرمایه گذاری اوراق بهادار با هدف کاهش ریسک انجام می‌شود.
 

تجدید نظر در سبد سرمایه گذاری:

-شامل تکرار دوره ای سه مرحله قبلی است.
-تغییر هدف‌های سرمایه گذاری سرمایه گذار.
-تغییر قیمت های اوراق بهادار باعث فروش برخی اوراق بهادار و خرید اوراق بهادار دیگر می‌شود که سرانجام باعث ایجاد سبد سرمایه گذاری جدید می‌شود.
 
ارزیابی عملکرد سبد سرمایه گذاری:
آخرین گام در فرآیند سرمایه گذاری است که شامل محاسبه ادواری بازده و ریسک سرمایه گذاری و استفاده از معیارهای مناسب برای ارزیابی بازده و ریسک است.
 
مراحل انجام معاملات در یک روز کاری
 
1-مرحله پیش گشایش:
-15 دقیقه قبل از شروع معاملات از ساعت 8:45 الی 8:59:59 است.
-ورود یا حذف سفارش و مشاهده نتیجه در سامانه (حذف از ساعت 8:55 الی 8:59:59 امکان پذیر نیست)
-در این مرحله معامله ای انجام نمی شود.

2-مرحله گشایش:

-بلافاصله پس از مرحله پیش از گشایش است.
-اجرای سفارش های موجود در سامانه معاملات انجام می‌شود.
-انجام بر اساس سازوکار حراج پیوسته است.

3-مرحله حراج پیوسته:

-مرحله ای است پس از انجام مرحله گشایش شروع می‌شود.
-انجام معاملات بر اساس سازوکار حراج پیوسته:
  • وجود امکان ورود، تغییر و حذف سفارش به صورت پیوسته
  • و معامله سفارش های خرید و فروش به محض تطبیق قیمت‌ها.
 

انواع سفارش ها از نظر قیمت:

  1. سفارش به قیمت بازار: در این نوع سفارش کارگزار متعهد می‌شود که بر اساس «حداکثر کوشش» عمل کند تا سفارش را بهترین قیمت ممکن انجام دهد یعنی حداقل قیمت ممکن برای سفارش خرید و حداکثر قیمت ممکن برای سفارش فروش.
  2. سفارش به قیمت محدود: در این نوع سفارش سرمایه‌گذار قیمتی را تحت عنوان قیمت محدود به کارگزار اعلام می‌کند و آن قیمت حداکثر قیمتی است که سرمایه‌گذار حاضر است بابت خرید سهم بپردازد. در سفارشات فروش نیز قیمت محدود حداقل قیمتی است که سرمایه‌گذار حاضر به فروش سهم است.
  3. سفارش متوقف شونده: در این نوع سفارش سرمایه‌گذار قیمتی را تحت عنوان قیمت توقف مشخص می‌کند. این نوع سفارش به دو حالت متوقف شونده خرید و متوقف شونده فروش وجود دارد. در حالت فروش قیمت توقف در زمان ثبت سفارش از قیمت بازار کمتر است و در حالت خرید نیز در زمان ثبت سفارش قیمت توقف از قیمت بازار بیشتر است.
  4. سفارش متوقف شونده با قیمت محدود: در این نوع سفارش سرمایه‌گذار دو قیمت را مشخص می‌کند که یکی قیمت توقف و دیگری قیمت محدود است و در واقع سرمایه‌گذار علاوه بر قیمت توقف کف قیمت فروش و سقف قیمت خرید را مشخص می‌کند تا از محدوده قیمتی اجرای سفارش خود مطمین شود.
 

اعتبار زمانی سفارش ها:

  1. سفارش مدت دار (تاریخ دار)
  2. سفارش معتبر تا لغو
  3. سفارش روز
  4. سفارش بدون محدودیت زمانی
 

صندوق های سرمایه گذاری مشترک

صندوق های سرمایه گذاری نهادهای مالی نوینی هستند که با هدف جمع‌آوری وجوه از سرمایه گذاران واختصاص آن به خرید انواع اوراق بهادار به منظور کاهش ریسک سرمایه گذاری بهره گیری از صرفه جویی های ناشی از مقیاس و ایجاد بازدهی متعارف برای سرمایه گذاران در سال‌های اخیرطراحی شده‌اند.
طبق قانون بازار اوراق بهادار ایران: نهادی مالی که فعالیت اصلی آن سرمایه گذاری در اوراق بهادار هست و مالکان آن به نسبت سرمایه گذاری خود در سود و زیان صندوق شریک هستند.
انواع صندوق های سرمایه گذاری مشترک 
اوراق بهادار با درآمد ثابت 
اوراق مختلط
اوراق سهام 
ارزش خالص دارایی هاValue Asset Net(NAV)
به ارزش کل دارایی‌های یک صندوق پس از کسر بدهی‌های آن است که اصطلاحا ارزش خالص دارایی ها یا NAV گفته می‌شود. NAV  صندوق های سرمایه گذاری به روش زیر محاسبه می‌شود:
تعداد واحدهای منتشر شده ÷ (بدهی‌ها – دارایی‌ها)
 
 دستورالعمل نحوه صدور سرمایه گذاری
  1. مراجعه به یکی از شعب صندوق سرمایه گذاری... و تکمیل فرم درخواست صدور واحد سرمایه گذاری.
  2. ارایه مدارک هویتی/معرفینامه یا وکالتنامه.
  3. واریز به حساب بانکی صندوق و ارایه فیش واریز به نماینده مدیر در صندوق.
  4. دریافت رسید واریز وجه از نماینده مدیر.
  5. تحویل اعلامیه صدور و گواهی سرمایه گذاری حداکثر تا پایان دور روز کاری در محل ارایه درخواست به سرمایه گذار.
 

دستورالعمل نحوه ابطال سرمایه گذاری

  1. مراجعه به یکی از شعب و تکمیل فرم درخواست ابطال واحد سرمایه گذاری.
  2. تحویل گواهی سرمایه گذاری به همراه فرم درخواست ابطال واحد سرمایه گذاری به نماینده مدیر.
  3. ارایه مدارک هویتی / معرفی نامه و وکالتنامه رسمی برای ابطال الزامی است.
  4. تحویل رسید ابطال به سرمایه گذار یا نماینده قانونی وی.
  5. صدور اعلامیه ابطال واحدهای سرمایه گذاری و تحویل به سرمایه گذار نماینده قانونی وی.
 

ویژگی ها و ماهیت سرمایه گذاری در صندوق ها

 

الف) جایگزینی برای خرید سهام شرکت های بورسی:

شخصی که تعدادی از واحدهای سرمایه گذاری یکی از صندوق‌ها را در اختیار دارد در واقع مالک سهام چند شرکت است که صندوق از محل دارایی‌های خود به عنوان سبد سرمایه گذاری خریداری نموده است. بدین ترتیب سود یا زیان مالکان واحدهای سرمایه گذاری صندوق تحت تاثیر مستقیم نوسان قیمت مجموعه سهام موجود در سبد سرمایه گذاری صندوق است.
 
ب) وجود مدیریت حرفه ای
منظور از مدیریت حرفه ای مقایسه تخصص و توان مدیران با تجربه و آشنا با بازار سهام با سرمایه گذارانی است که تجربه کافی و یا زمان و امکانات مناسب تحلیل برای تشکیل سبد سرمایه گذاری به صورت مستقل را ندارند.
 
ج) نقد شوندگی
یکی از مهمترین ویژگی‌های هر سرمایه گذاری قابلیت تبدیل به وجه نقد شدن آن در زمانی است که سرمایه گذار به هر دلیل تصمیم به تغییر موضع سرمایه گذاری خود و خروج می‌گیرد. با توجه به ارکانی که در صندوق های سرمایه گذاری مشترک در سهام پیش بینی شده است سرمایه گذاران در هر زمان می‌توانند با توجه به خالص ارزش روز دارایی‌های موجود در صندوق و پس از کسر هزینه های مربوطه تمام یا تعدادی از واحدهای سرمایه گذاری خود را به وجه نقد تبدیل نموده اصطلاحا ابطال کنند.
 
 د) صرفه جویی نسبت به مقیاس:
 با توجه به اینکه صندوق های سرمایه گذاری از گردآوری پول های اندک تعداد زیادی سرمایه گذار تشکیل می شوند بنابراین امکان استفاده از مزایای یک مجموعه سرمایه گذاری بزرگ برای اجزای آن فراهم خواهد بود. طبیعی است که یک سرمایه گذار به تنهایی امکان پرداخت هزینه های مشاوره و با استفاده از نرم افزارهای مختلف اطلاع رسانی و تحلیل گری را نخواهد داشت ولی با کنار هم قرار گرفتن سرمایه های اندک سرمایه گذاران خود امکان استفاده از مزایای این چنین فراهم خواهد شد.

 
هـ)ا انگیزه مدیریت صندوق سرمایه گذاری:
 با توجه به ساختار طراحی شده صندوق های سرمایه گذاری مشترک در سهام و ارتباط مستقیم بین رشد. ارزش دارایی های صندوق و منتفع شدن مدیر و سایر ارکان صندوق قابل پیش بینی است که مدیر انگیزه کافی برای تشکیل بهترین ترکیب سبد سرمایه گذاری را داشته تلاش نماید تا خالص ارزش دارایی های صندوق را به حداکثر ممکن رساند.
 

و) نقد شوندگی بالا

سرمایه گذاران در هر زمان می توانند بر اساس خالص ارزش دارایی موجود در صندوق و پس از کسر هزینه های مربوط تمام و با تعدادی از واحدهای سرمایه گذاری خود را ابطال و به وجه نقد تبدیل کنند.

 
ارکان صندوق‌ها
برای تشکیل و اداره یک صندوق سرمایه گذاری مشترک در سهام چندین رکن در اساسنامه پیش بینی شده است تا این ارکان شرایط اجرایی و نظارتی لازم جهت عملکرد مناسب صندوق‌های سرمایه گذاری را فراهم کنند.

 
الف) مجمع صندوق
مجمع صندوق بالاترین رکن صندوق ها محسوب می‌شوند. این مجمع با حضور دارندگان حداقل نصف به علاوه یک گواهی سرمایه گذاری ممتاز تشکیل می‌شود. مهم ترین وظیفه مجمع صندوق تصویب تغییرات لازم در اساسنامه و امیدنامه صندوق و همچنین انتخاب ارکان اصلی صندوق همچون ضامن صندوق، حسابرس، متولی صندوق، مدیر و مدیر ثبت صندوق است.
اعضای مجمع صندوق ها بیشترین میزان سرمایه گذاری در صندوق را دارند در این میان کسانی حق رای دارند که دارای واحدهای سرمایه گذاری ممتاز باشند.
ب) مدیر صندوق
مدیر صندوق رکن اجرایی صندوق و یکی از مهم ترین رکن‌های هر صندوق محسوب می‌شود فرد انتخابی به عنوان مدیر صندوق باید دارای مجوز از نهادهای مالی بوده و طبق اساسنامه و امیدنامه صندوق وظایف خود را انجام دهد. مدیران سرمایه گذاری که تسلط زیادی در بازارهای مالی و بازار سرمایه دارند توسط مدیر صندوق انتخاب می‌شود. این مدیران با هدف چیدن پرتفوی مناسب و افزایش بازدهی در صندوق فعالیت دارند.
وظایف مدیر صندوق:
  • بارگذاری گزارش های مهم صندوق در سامانه کدال
  • تحقق اهداف سیستم تحت کنترل
  • انتخاب مدیران سرمایه گذاری صندوق
  • تصمیم گیری در خصوصیت وضعیت پرتفوی صندوق
  • انتخاب کارگزار صندوق
 

ج) متولی صندوق

متولی صندوق به عنوان امین سرمایه گذاران شناخته می‌شود. متولی توسط مجمع صندوق انتخاب شده و مورد تایید سازمان بورس اوراق بهادار قرار می‌گیرد. مشخصات متولی باید در امیدنامه صندوق ذکر و در کدال منتشر شود .
 
وظایف متولی صندوق:
  • نظارت بر فعالیت حسابرس و نظارت بر عملکرد مدیر صندوق.
  • در صورت تخلف ارکان متولی موظف به طرح دعوا به مراجع است.
  • نظارت بر عملکرد سایر ارکان صندوق.
  • انتشار اطلاعات مهم صندوق.
  • بررسی پرداخت و دریافت های صندوق.
 

د) ضامن

ضامن نیز توسط مجمع انتخاب شده پس از تایید سازمان بورس و اوراق بهادار در امیدنامه صندوق برای عموم معرفی خواهد شد. منظور از ضمانت در ساختار صندوق‌های سرمایه گذاری مشترک در سهام در اندازه کوچک فراهم نمودن نقدینگی کافی در شرایطی است که صندوق برای انجام پرداخت‌ها طبق اساسنامه و یا ابطال واحدهای سرمایه گذاری متقاضیان به قیمت ابطال محاسبه شده وجه نقد کافی نداشته باشد.
 
هـ) حسابرس
رکن دیگر نظارتی است که از بین موسسه های حسابرسی معتمد سازمان بورس و اوراق بهادار و توسط متولی جهت تایید به مجمع صندوق معرفی می شود. مدت ماموریت حسابرس توسط مجمع تعیین می‌شود و حسابرس با قبولی سمت ارایه گردید وظایف و مسیولیت های محوله طبق اساسنامه را به عهده خواهد گرفت.
 
و) کارگزاران صندوق
 مدیر صندوق برای انجام امور مربوط به معاملات سهام پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار از خدمات کارگزارانی که قبلا قبولی سمت دریافت شده از آن ها را برای سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال کرده است استفاده خواهد کرد. کارگزاران نامبرده که دارای مجوز فعالیت از سازمان بورس و اوراق بهادار هستند علاوه بر وظایف معمول موظف به انجام وظایف محوله طبق اساسنامه نیز خواهند بود. عایدی صندوق های مشترک سرمایه گذاری شما از سه طریق می‌توانید با سرمایه گذاری در صندوق های مشترک سرمایه گذاری درآمد کسب کنید:
  1. درآمدهایی که از طریق سود نقدی سهام های صندوق و بهره اوراق قرضه موجود در صندوق بدست می‌آید این درآمدها هر ساله توسط صندوق به سرمایه گذاران تعلق می گیرد.
  2. اگر صندوق اوراق بهاداری را که قیمت آن ها افزایش یافته پیدا کرده است بفروشد بازده سرمایه ای بدست خواهد آورد.
  3. اگر ارزش اوراق بهادار موجود در صندوق افزایش پیدا کند اما مدیران صندوق آن ها را برای شناسایی بازده سرمایه ای نفروشند ارزش سهام صندوق افزایش پیدا خواهد کرد. در این صورت شما می‌توانید سهام خود را با سود بیشتر بفروش برسانید. معمولا صندوق ها این امکان را به شما خواهند داد که بجای دریافت سودهای خود آن ها را مجددا در صندوق سرمایه گذاری کرده و سهام بیشتری دریافت کنید.
 

الف - کارمزد ارکان

مهمترین هزینه مربوط به صندوق‌های سرمایه گذاری کارمزدی است که ارکان اجرایی و نظارتی صندوق (مدیر متولی و ضامن) به علت خدمات ارایه شده و ریسک متحمل شده بابت ضمانت نقد شوندگی دریافت می‌کند.
ب- هزینه های دوره ای
  1. هزینه حسابرس
  2. هزینه تاسیس و تسویه
  3. هزینه مجامع و عضویت در کانون‌ها
  4. سایر هزینه ها
 

ج- هزینه های صدور و ابطال

در حالی که هزینه های کارمزد و دوره ای از محل دارایی‌های صندوق پرداخت می شد و منجر به کاهش خالص ارزش دارایی‌های صندوق متناسب با هزینه روزانه می‌شد برخی هزینه های دیگر مربوط به زمان و تعداد فرآیند صدور و ابطال سرمایه گذار می‌شود. بنابراین چنین هزینه ای به طور مستقیم به سرمایه گذار تحمیل شده و سرمایه گذار با برنامه ریزی صحیح سرمایه گذاری خود میتواند این هزینه ها را به حداقل رساند.
 

ارسال نظرات